HISTORIA NASZEJ SZKOŁY - MAMY 60 LAT !!!

Patron szkoły

 

  Patronem Szkoły podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi Nr 223 w Warszawie są Partyzanci Ziemi Kieleckiej. Początki powstania Zgrupowań to ostatnie miesiące 1942 r. kiedy w Okręgu Radomsko-Kieleckim powołano Kierownictwo Dywersji ,,KEDYW”. Zręby ,,KEDYWU” tworzyli:

5. ppor. "Albiński"-Hipolit Krogulec,
5. Cichociemny por. "Nurt"-Eugeniusz G. Kaszyński,
5. Cichociemny ppor. "Robot"-Waldemar Szwiec,
5. Cichociemny ppor. "Ugur"-Antoni Jastrzębski.

 

Był to okres powstawania większych oddziałów partyzanckich, ich szkolenia
i obejmowania jednolitym kierownictwem. W czerwcu 1943 r. Funkcję szefa KEDYWU okręgu objął por. " Ponury " - Jan Piwnik . Był on jednym z pierwszych cichociemnych zrzuconym na teren okupowanego kraju w nocy z 06/07.X.1941r.

W 1942 r. organizował II odcinek "Wachlarza", który był wydzieloną jednostką organizacji dywersyjnej Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej, powstałą latem 1941 w związku
z wybuchem wojny niemiecko-radzieckiej. Wsławił się rozbiciem w styczniu 1943 r. więzienia w Pińsku. Przystępując do organizowania dużego Zgrupowania Partyzanckiego, scalił ROZPROSZONE oddziały partyzanckie i utworzył trzy Zgrupowania :

1. "Nurta" - oddziały: „Grota” - Euzebiusza Domoradzkiego, ”Szorta” – Tomasza Wagi,

"Habdanka"-Jerzego Stefanowskiego oraz grupy konnej "Tarzana" - Tomasza Wójcika.

2. „Robota” - oddziały: "Wilka" - Józefa Domagały, "Allana" – Tadeusza Jencza
i Pluton Warszawski .

3. "Mariańskiego " - oddziały: "Jurka" - Władysława Czerwonki, "Oseta" - Władysława Wasilewskiego .

W skład zgrupowania włączona została ochrona radiostacji dalekiego zasięgu "Jacka" -Jana Kosińskiego. Skład osobowy oddziałów wahał się od 30 do 80 żołnierzy. Ogółem zgrupowania liczyły ok. 400 partyzantów, stanowiąc jednostkę dyspozycyjną Komendy Okręgu.

Do końca 1943 r. oddziały wykonywały akcje dywersyjne, likwidowały konfidentów
i szpicli, zdobywały broń, atakowały obiekty wroga, prowadziły walki obronne, ubezpieczały zrzuty broni, ludzi i zaopatrzenia z Anglii, oczyszczały teren
z bandytyzmu.

W czerwcu 1943 r. na polecenie "Ponurego", inż. "Korebko" - Kazimierz Czerniewski zorganizował w Suchedniowie, w fabryce maszyn rolniczych produkcję pistoletów maszynowych, wzorowanych na angielskich stenach. W wyniku zdrady, 26.X. 1943 r. niemiecka brygada antypartyzancka zajęła zakład, zabijając kilku i aresztując kilkunastu pracowników. W lipcu oddziały Zgrupowań zaatakowały trzykrotnie pociągi niemieckie. Jeden z tych ataków był odwetem za masowy, bestialski mord na mieszkańcach wsi Michniów.

Aktywność Zgrupowań spowodowała w 1943 r. trzy wielkie obławy na Wykus, miejsce stałego biwakowania Zgrupowania "Nurta", na którym "Ponury" koncentrował co pewien czas wszystkie trzy Zgrupowania.

Z pierwszej obławy 20.VII. oddziały wymknęły bez strat. Niemcy spalili tylko szałasy. W drugiej 17.IX. skoncentrowane na Wykusie Zgrupowania, działając z zasadzki na Barwinku zadały Niemcom dotkliwe straty. W trzeciej 28.X. oddziały wroga ok. trzech tysięcy ludzi, wsparte lotnictwem i artylerią, uderzyły z zaskoczenia, i zniszczyły obozowisko. Zginęło 22 żołnierzy ochrony radiostacji i 11 żołnierzy z oddziałów Zgrupowań. Straty niemieckie były jednak duże, a wróg nie osiągnął celu rozbicia
i rozproszenia Zgrupowań.

We wrześniu społeczeństwo kielecczyzny ufundowało Zgrupowaniom "Ponurego" bojowy sztandar. Oryginał przekazano w 1977 r. do Częstochowy. W okresie od czerwca do grudnia 1943 r. Zgrupowania stoczyły ok. 50 walk zaczepnych i obronnych. W ostatnich miesiącach 1943 r. w walkach zginęli dowódcy oddziałów: "Oset", "Wilk", "Robot" i ""Inspektor Jacek". W styczniu 1944 r. "Ponury" został odwołany przez Komendę Główna AK i przeniesiony na teren Nowogrodczyzny, gdzie jako dowódca
7 batalionu 77 pp AK zginął 16.VI. w walce pod Jewłaszami.

  Po odejściu "Ponurego" dowództwo objął "Nurt". Po mniej aktywnym okresie zimowym, od wiosny "Nurt" rozpoczął mobilizację żołnierzy i wypełnianie rozkazów dowództwa Okręgu w walce bieżącej. W Zgrupowaniu działała "Spec-grupa" kierowana przez "Habdanka", produkująca miny i granaty przeciw czołgowe oraz pistolety maszynowe.

Oddział "KIS". Dnia 7.VII.1944 r. 36-osobowy oddział "Tarzana", oczekując we wsi Wola Grójecka k/Ćmielowa na akcję zdobycia kolejowego transportu amunicji, został
w wyniku zdrady rozbity - poległo 32 żołnierzy.

W ramach przygotowań do operacji "BURZA" Zgrupowania zostały przemianowane na I batalion 2 pp Leg. AK. W jego skład weszły cztery kompanie : "Jurka", "Dzika", "Szorta" i "Habdanka" oraz zwiad konny "Bogorii" - Stanisława Skotnickiego. Dowódcą batalionu został "Nurt", jego zastępcą "Mariański"- Stanisław Pałac, adiutantem "Antoniewicz"-Leszek Popiel. Batalion otrzymał sanitariat z doktorem "Andrzejem" - Władysławem Chachajem i st. sanitariuszką siostrą "Hanką" - Anną Mirecką-Lubowicką. Batalion brał udział w koncentracji oddziałów Okręgu "Jodła" w marszu na pomoc Warszawie oraz walczył pod Dziebałtowem, Radoszycami, Miedzierzą, Radkowem do grudnia 1944 r. Po rozformowaniu dywizji, batalion w sile ok. 300 żołnierzy toczył na przełomie października i listopada wielodniowe walki pod Włoszczową / Krzepin, Zagórze, Kosów, Lipno, Chotów zadając duże straty Niemcom.
Z walk tych "Nurt" wyprowadził oddział bez większych ofiar. 19 stycznia 1945 r. Batalion został rozwiązany zgodnie z rozkazem ostatniego Komendanta Głównego Armii Krajowej gen. "Niedźwiadka"-Leopolda Okulickiego.

Rozkaz o rozwiązaniu Armii Krajowej zastał żołnierzy "Nurta" w różnych sytuacjach, w lesie, na melinach zimowych, w więzieniach i obozach. Na ziemie polskie wkroczyła Armia Radziecka. Społeczeństwu narzucono system rządów komunistycznych, obcy i wrogi. Rozpoczął się okres walki ze stalinizmem i terrorem służb bezpieczeństwa, walka o tożsamość Narodu Polskiego. W tych trudnych latach większość żołnierzy "Ponurego" i "Nurta" zachowała ze sobą łączność i nie załamała się.

 

2.1. Opis dowódców oddziałów partyzanckich.

 

Antoni Hebda „Szary” (1916-2008) - dowódca oddziałów partyzanckich AK, który wsławił się odbiciem w 1945 roku z kieleckiego więzienia UB kilkuset więzionych akowców, urodził się 11 października 1916 roku w Małomierzycach koło Iłży w rodzinie chłopskiej. W młodości związany był z ruchem patriotycznym. Po ukończeniu szkoły powszechnej kształcił się w Szkole Technicznej w Radomiu.
W 1937 roku został powołany do Szkoły Podchorążych Rezerwy. Podczas wojny obronnej w 1939 roku walczył w składzie 12. Dywizji Piechoty pod Iłżą, a następnie na Lubelszczyźnie. Po klęsce próbował przejść przez zieloną granicę, ale został schwytany przez NKWD. Osadzono go w twierdzy Brześć. Po wybuchu wojny sowiecko-niemieckiej trafił do obozu jeńców rosyjskich, skąd udało mu się zbiec. Po powrocie
w rodzinne strony podjął działalność konspiracyjną w Związku Walki Zbrojnej, został komendantem Pod obwodu „Dolina”. Wsławił się wówczas zdobyciem więzienia niemieckiego w Starachowicach i uwolnieniem około osiemdziesięciu ludzi.
Z sześćdziesięciu z nich – tych którzy nie chcieli wracać do domów - utworzył oddział, co przyczyniło się do udzielenia mu przez komendę Okręgu Kielecko-Radomskiego AK zgody na przejście do partyzantki.

Walczył w składzie zgrupowania AK por. Jana Piwnika ps. „Ponury” gdzie m.in. uczestniczył w akcji zdobycia niemieckiego więzienia w Iłży, uwieńczonej uwolnieniem aresztowanych i skazanych na śmierć oraz akcji opanowania miasta Końskie i uwolnienia aresztowanych z niemieckiego więzienia.

W okresie akcji "Burza" walczył m.in. pod Radoszycami, Trawnikami i Szewcami. Jego oddział wchodził wówczas w skład. II batalionu 3. Pułku Piechoty AK pod dowództwem kpt. Stanisława Poręby ps. „Świątek”. „Szary ” nie był ryzykantem, ale jego odwaga graniczyła z zuchwałością. Po zakończeniu wojny „Szary” pozostał
w konspiracji, działając w ramach Ruchu Oporu Armii Krajowej (ROAK),
a następnie Delegatury Sił Zbrojnych (DSZ).

Na czele swojego oddziału wsławił się rozbiciem w nocy z 4 na 5 sierpnia 1945 roku komunistycznego więzienia w Kielcach, w którym UB i sowieccy funkcjonariusze „Smiersza” osadzili ponad 370 więźniów. W wyniku tej akcji uwolniono kilkuset więźniów, przeważnie byłych AK-owców.

W 1990 roku Antoni Hebda doprowadził do zjednoczenia ok. 30 organizacji kombatanckich w Światową Federację Polskich Kombatantów i został jej prezesem.
W tym samym roku został także awansowany do stopnia pułkownika przez Prezydenta RP na Uchodźstwie. Był także Głównym Komendantem Związku Strzeleckiego, nawiązującego do tradycji Drużyn Strzeleckich Józefa Piłsudskiego. W dowód uznania jego zasług 13 grudnia 2004 roku został awansowany do stopnia generała brygady Polskich Drużyn Strzeleckich.

W 2006 roku podczas obchodów Święta 3 Maja mianowany został generałem brygady przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego.

Generał Antoni Heda zmarł 15 lutego 2008 roku .

 

Na wieczną wartę odszedł jeden z najwybitniejszych polskich dowódców partyzanckich niepodległościowego podziemia.

 

Major Henryk Dobrzański ,,Hubal” (1897-1940). Jego działalność tworzyła pomost między kampanią wrześniową a partyzantką. Wyszkolił wielu żołnierzy.

Za pierwszą partyzancką bitwę oddziału „Hubala” na Kielecczyźnie uznaje się atak na kolumnę niemieckich samochodów łączności, która ugrzęzła w piasku. Zginęło ponad 20 Niemców a samochody spalono. Wielokrotnie dochodziło do starć „hubalczyków”
z hitlerowcami, dlatego też Niemcy nieustannie tropili oddział „Hubala”. Dnia 30 kwietnia 1940 roku w godzinach porannych hitlerowcy przypadkiem weszli  do zagajnika, w którym nocował oddział. Było to w pobliżu wioski Anielin. W wyniku krótkiej walki zginęło trzech partyzantów, wśród nich major Henryk Dobrzański. Śmierć dowódcy praktycznie zakończyła działalność oddziału, który został rozwiązany 25 czerwca 1940r

2.2. Opis oddziałów partyzanckich.

 

„Jędrusie” byli najbardziej znanym i najdłużej działającym oddziałem partyzanckim Kielecczyzny. Przeprowadzili też największą ilość akcji. Wyróżniali się swoją specyfiką - byli to ludzie bardzo młodzi, często niepełnoletni, którzy stworzyli organizację bardziej harcerską niż wojskową, np: nigdy nie przyjęły się u nich stopnie wojskowe. Prowadzili trzy rodzaje działalności :

5. wydawniczą,
5. charytatywną,
5. dywersyjno–partyzancką.

 

Twórcą organizacji był Władysław Jasiński, harcerz i prawnik.

Od imienia syna przyjął pseudonim „Jędruś”. Głównie jemu organizacja może zawdzięczać tak aktywną i skuteczną działalność. „Jędrusie” przeprowadzili łącznie 178 akcji, w tym 85 były to walki z aparatem policyjnym i wojskowym okupanta, 70 akcji zaopatrzeniowych oraz 23 akcje, mające na celu zwalczanie bandytyzmu.

 

 

Liczby te nie obejmują działalności prasowo-wydawniczej, szkolenia wojskowego, tajnego nauczania i akcji charytatywnej, prowadzonej na rzecz jeńców wojennych oraz rodzin osób aresztowanych i rozstrzelanych przez hitlerowskiego okupanta.

 

Oddział AK „Ponurego” (Jana Piwnika) - (1912-1944) rozpoczął działalność wiosną 1943 roku. Stacjonował w Lasach Siekierzyńskich niedaleko Michniowa. Pierwszą akcję zgrupowanie przeprowadziło na początku lipca 1943 roku pod Łączną (częściowo zniszczono dwa pociągi, spowodowano dwunasto godzinną przerwę w ruchu).

Zgrupowanie AK „Ponurego” szybko zwiększało skład osobowy. W październiku 1943 roku osiągnęło stan 400 żołnierzy. Tym samym stało się największym polskim oddziałem partyzanckim na zachód od Wisły. Do końca 1943 roku, czyli do przeniesienia „Ponurego” na Wileńszczyznę, akcji bojowych było około 40, ale Niemcy zorganizowali także kilkanaście obław na partyzantów. Jan Piwnik zginął w 1944 roku na Wileńszczyźnie w ataku na hitlerowską strażnicę graniczną.

 

Brygada „Grunwald” – w nocy z 1 na 2 lipca 1944 roku w rejonie Smykowa nastąpił zrzut grupy spadochroniarzy ok.100 osób i właśnie z nich została utworzona Brygada „Grunwald”. Dowodził nią major „Bronicz” - Józef Sobiesiak. Brygada szybko rozrosła się i wkrótce były już trzy bataliony. Z chwilą zakończenia organizacji stan brygady przekroczył pięciuset doskonale uzbrojonych partyzantów. Zadaniem brygady było rozpoznanie i dywersja na terenie przyszłej ofensywy I Frontu Ukraińskiego.

 

Uroczysko Wykus, jedno z wielu w lasach siekierzyńskich, stanowiących ongiś Puszczę Świętokrzyską , znane dawniej jedynie przez leśną służbę i może niektórym powstańcom styczniowym z partii gen. Langiewicza, która opodal miała swe obozowisko, stało się nazwą , która obiegła świat. Niedostępne tereny poprzecinane wąwozami, strugami i gęstym poszyciem, stanowiły odpowiednią kryjówkę dla partyzantów. Wiosną 1942 r. organizuje tu obozowisko cichociemny por. "Nurt" Eugeniusz Kaszyński , gdzie kolejno dołączają grupy:

5. por. " Grota " Euzebiusz Domaradzki,
5. " Szorta " Tomasz Waga,
5. por. " Habdanka " Jerzy O. Stefanowski,
5.  wach. " Tarzana " Tomasz Wójcik,
5. por. " Jurka " Władysław Czerwonka.

 

W czerwcu nowo mianowany szef "Kedywu" Okręgu Radomsko-Kieleckiego por. "Ponury" Jan Piwnik, obejmuje nad nimi dowództwo, tworząc na Wykusie Zgrupowanie Partyzanckie.

"Ponury" ustala tam miejsce koncentracji dla działających zgrupowań "Nurta", por. "Robota" Waldemar Świec i por. "Mariańskiego" Stanisław Pałac. W pobliżu działa już wcześniej radiostacja dalekiego zasięgu dowodzona przez por. "Inspektora Jacka" Jan Kosiński. Wykus tętni życiem obozowym i szkoleniowym, skąd wyruszają na akcję oddziały i gdzie "Ponury" zarządza co pewien czas koncentrację. Niemcy organizują trzykrotnie obławy. 20 lipca i 17 września zgrupowania wychodzą zwycięsko zadając napastnikom znaczne straty. Trzecia i ostatnia przynosi ogromne straty. Ginie 27 żołnierzy z osłony radiostacji i 9 ze Zgrupowania oraz tabory. Obozowisko Wykus przestało istnieć dla Zgrupowania.

 

Podsumowanie

Nadanie Szkole Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi Nr 223 w Warszawie Takiego patrona jak Partyzanci Ziemie Kieleckiej przywróciło historii zapomnianych bohaterów z czasów II Wojny Światowej. Były to osoby, które niezłomnie i do końca walczyły o Polskę niepodległą. Stanowią idealny przykład dla dzieci i młodzieży patriotyzmu, odwagi oraz oddania ojczyźnie. Patron ten nobilituję szkołę w wyniku czego nauczyciele oraz jej uczniowie zawsze starają się godnie reprezentować jej imię. Również biblioteka szkolna swoimi zbiorami i pracą edukacyjną stara się zachować tradycje i historie oddziałów partyzanckich.